Hatırlıyor Musunuz?

2018 yılı ‘’Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Yılı’’ ilan edilmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) iş birliğiyle "Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)" uygulamaya konulup 2018 yılı "Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı" ilan edilmişti.

O Günden Bugüne

İSİG verilerine göre 2024 yılında, son yirmi yılın en yükseği olan, en az 71 çocuk; 2013-2024 yılları arasında en az 742 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. ‘’En az’’ deniliyor çünkü çocuk işçi sayısı bilinmediği gibi çocuk işçi ölümlerinin de kaydı tutulmuyor. UNICEF'in 39 ülke arasında yaptığı araştırmaya göre, 2019-2021 arasında çocuk yoksulluğunun en yüksek olduğu ikinci ülke yüzde 33,8 ile Türkiye oldu. EUROSTAT 2023 verilerine göre ise Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında çocukların maruz kaldığı yoksulluk ve sosyal dışlanmanın en yüksek olduğu ülke. Çocukların çalıştırıldığı alanlarda tarım, inşaat ve sanayi başta geliyor. Kentsel yoksulluk dolayısıyla sokaklarda çalışan, mendil satıp otomobil camı silen çocukların da var olmalarına rağmen kaydı tutulmuyor. Hesaba bu çocuklar da katılıncca çocuk işçilerin başlıca ölüm sebepleri servis, trafik kazaları; boğulma, zehirlenme; ezilme, göçük ve yüksekten düşme. Çocuk işçiliği, alım gücünün azalmasıyla birlikte derinleşen ve aynı zamanda süreklileşen ekonomik krizin bir sonucu. 2018 yılından bu yana süreklilik kazanan ekonomik krizin halkın büyük kısmında yarattığı yoksullaşmayla, ebeveynlerin bir ailenin temel gereksinimlerin karşılanması artık olanaklı değil. Dolayısıyla ‘’ailelerine yardımcı’’ olmak için çalışan çocuk işçilerin yaşı 4-5’e kadar düştü. Artan çocuk işçiliği ve ölümlerle birlikte Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programına olan tepkiler de büyüyor. Bu programda öğrencilere “bir gün okulda dört gün işyerinde eğitim alma” uygulaması yürütülüyor. MESEM kapsamında bulunan yaklaşık 1,5 milyon öğrencinin yaklaşık 300 binini ise 18 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Son bir buçuk yıldır MESEM kapsamında çalışırken ölen çocuk işçi sayısı da 12’ye ulaştı. Buna ek olarak MEB, “beceri geliştirme programı” adı altında 7. ve 8. sınıftan itibaren tüm öğrencilerin katılabileceği “zanaat atölyeleri” açtı. ‘’Uygulama ile meslek liselerinin kapıları, ilk kez ortaokul kademesindeki öğrenciler için de açık tutulmuş olacak.’’ şeklinde açıklanıyor.

Kaynakça

1. Aydın, Z. & Gündoğmuş, Y. N. (2018, Şubat 23) 2018 yılı 'Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı' ilan edildi. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/politika/-2018-yili-cocuk-isciligi-ile-mucadele-yili-ilan-edildi/1072029
2. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi. (2023, Haziran 12). 2025 yılını “çocuk işçiliği ile mücadele yılı” haline getirmeliyiz. https://www.isigmeclisi.org/21190-2025-yilini-cocuk-isciligi-ile-mucadele-yili-haline-getirmeliyiz
3. Yıldırım, B. S. (2024, Nisan 24). AKP’li yıllarda en az 1921 çocuk işçi cinayeti: “Çocuklar parkta değil, fabrikada”. BirGün. https://www.birgun.net/haber/akpli-yillarda-en-az-1921-cocuk-isci-cinayeti-cocuklar-parkta-degil-fabrikada-630162
4. Öztürk, A. (2024, Nisan 26). Bugünün çocuk işçisi: Özgür Hüseyin Akış. Cumhuriyet https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/olaylar-ve-gorusler/bugunun-cocuk-iscisi-ozgur-huseyin-akis-2430017
5. BBC News Türkçe. (2025, Haziran 12). Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü: 14 yaşındaki Arda nasıl öldü? https://www.bbc.com/turkce/articles/c9wgz754qjno
6. Millî Eğitim Bakanlığı. (2024, Mayıs 29). Ortaokul öğrencilerine temel meslek becerilerini keşfetme imkânı sunan “Zanaat Atölyeleri” 81 ilde açılıyor. https://www.meb.gov.tr/ortaokul-ogrencilerine-temel-meslek-becerilerini-kesfetme-imkni-sunan-zanaat-atolyeleri-81-ilde-aciliyor/haber/35310/tr
7. Millî Eğitim Bakanlığı. (2024, Nisan 17). Ortaokul öğrencileri için ilk kez “Zanaat Okulu” açılacak. https://www.meb.gov.tr/ortaokul-ogrencileri-icin-ilk-kez-zanaat-okulu-acilacak/haber/33739/tr